Tips & Tricks Diabetes Wat is het verschil tussen diabetes type 1 en type 2?

Wat is het verschil tussen diabetes type 1 en type 2?

Diabetes

Diabetes type 1 en 2 zijn gelijkaardige aandoeningen: ze komen allebei neer op te hoge suikerwaarden in het bloed, met gelijkaardige complicaties tot gevolg.  Bij diabetes type 1 ontstaan de symptomen plots en hevig, en vaak op jongere leeftijd. Dat komt omdat het een auto-immuunziekte is waarbij het lichaam zichzelf aanvalt waardoor het geen insuline meer aanmaakt.

Diabetes type 2 is een eerder sluipende aandoening waardoor het vaak niet onmiddellijk opgemerkt wordt. Eén op drie personen die de diagnose diabetes type 2 krijgen, hebben al complicaties aan één of meerdere organen. Een gezonde leefstijl – met gezonde voeding, voldoende beweging en ontspanning – hebben een belangrijke impact op diabetes type 2.  

We spreken over diabetes als je lichaam de suiker (glucose) in je bloed niet meer goed verwerkt. Je bloedsuikerspiegel blijft dan veel te hoog en na een tijd beschadigen die hoge bloedsuikers jouw kleine en grote bloedvaten. (lees hier: blog gevolgen) Er zijn verschillende soorten diabetes. Type 1 en type 2 zijn de meest voorkomende. Hoewel ze op elkaar lijken, zijn ze toch ook heel verschillend: zowel in de oorzaak, in de symptomen als in de behandeling.

Om verwarring te vermijden, zetten we hier op een rijtje hoe diabetes type 1 verschilt van diabetes type 2 op vlak van:

• Oorzaken

• Risico

• Diagnose

• Behandeling

Verschillende oorzaken bij diabetes type 1 en type 2

Het hormoon insuline staat centraal in het verwerken van de suikers in het bloed. Insuline wordt aangemaakt door de bètacellen van de alvleesklier of pancreas. Dit hormoon zorgt ervoor dat onze cellen glucose kunnen opnemen. Hieruit halen de cellen energie voor onder andere beweging. Een goede werking van insuline is dus belangrijk om de bloedsuikerspiegel in balans te houden na bijvoorbeeld een maaltijd.

Oorzaken van diabetes type 1

  • Bij type 1 maakt je pancreas te weinig insuline aan. Dat komt doordat je immuunsysteem de cellen die insuline aanmaken (de bètacellen) vernietigt.
  • Dit is een auto-immuunaandoening en ontstaat meestal op jonge leeftijd (als kind of jongvolwassene).
  • De exacte oorzaken zijn nog onvoldoende duidelijk. We weten wél dat levensstijl weinig impact heeft op het ontstaan van de ziekte. Diabetes type 1 treft ongeveer 5 à 10 % van de personen met diabetes en is een aandoening die je een leven lang meedraagt.

Oorzaken van diabetes type 2

Bij Diabetes type 2 zien we twee fasen:

  1. Verminderde gevoeligheid voor insuline: in de eerste fase reageren je cellen minder goed op de insuline. Daardoor laten ze de suiker uit het bloed niet voldoende binnen. Je pancreas compenseert dat nog een tijdje, door meer insuline te produceren. Zo blijft je suikerspiegel nog even op peil.
  2. Verminderde insulineproductie: na een tijd zal je lichaam almaar minder insuline produceren, waardoor de bloedsuikerspiegel niet meer voldoende daalt.

Diabetes type 2 is de meest voorkomende vorm (90-95 % van de diabetici) en treft steeds meer mensen (1 op 10 van de volwassen Belgen heeft diabetes). Diabetes type 2 ontstaat vaak pas op latere leeftijd (vandaar de oude benaming ‘ouderdomsdiabetes’), maar we zien steeds meer jongere mensen met diabetes type 2.

Kan je het risico op diabetes verlagen?

Waar diabetes type 1 een levenslange aandoening is waarvan we vandaag de oorzaken nog niet begrijpen, heb je bij diabetes type 2 wel vaak impact op het al dan niet ontstaan ervan.

De belangrijkste risicofactoren bij diabetes type 2 zijn:

  • Leeftijd (het risico stijgt reeds beduidend vanaf 40 jaar)
  • Erfelijke aanleg (familieleden met diabetes type 2 in eerste of tweede graad)
  • Prediabetes (reeds beperkt verhoogde bloedsuikerwaarden zonder dat er reeds sprake is van diabetes type 2, normaal gezien spreken we van prediabetes bij nuchtere glycemiewaarden tussen 100-125,9 mg/dl. Vanaf 126mg/dl wordt er gesproken van diabetes)
  • Een hoge bloeddruk
  • Ongezonde levensstijl (veel zitten, niet voldoende bewegen, ongezonde voeding, roken)
  • Overgewicht, obesitas en/of een te grote buikomtrek
  • Metabool syndroom: dit is een combinatie van te grote buikomtrek, hoge bloeddruk en hoge cholesterol (verhoogt de kans op diabetes x 5)
  • Zwangerschapsdiabetes (tijdelijk verhoogde bloedsuikerwaarden tijdens de zwangerschap)

Je hebt uiteraard niet al deze risicofactoren in de hand, zeker erfelijke belasting niet, maar een gezonde levensstijl is een belangrijke factor in het voorkomen, uitstellen beheersen en zélfs in remissie gaan van diabetes type 2.

Ontdek de online cursus

Verschil in diagnose bij diabetes type 1 en type 2

We zien dat diabetes type 1 en type 2 leiden tot gelijkaardige symptomen. Niet onlogisch, want de symptomen zijn een rechtstreeks gevolg van de hoge suikerwaarden in het bloed.

  • Het grote verschil is dat ze bij diabets type 1 op heel korte tijd heel duidelijk zichtbaar zijn.
  • Diabetes type 2 kan reeds jaren sluimerend en onderliggend aanwezig zijn. De symptomen onstaan dan ook heel geleidelijk. De mate waarin dit gebeurt verschilt bovendien sterk van persoon tot persoon. Het duurt vaak ook lang alvorens we de link met diabetes type 2 leggen.

Veel voorkomende symptomen zijn:

  • Veel plassen, zelfs ‘s nachts wakker worden om te plassen
  • Veel dorst hebben
  • Wazig of verminderd gezichtsvermogen
  • Tintelingen of verdoofd gevoel in handen of voeten
  • Onverklaarbare vermoeidheid
  • Droge huid
  • Slecht genezende wonden
  • Frequente infecties

Bij diabetes type 1 kan je ook last hebben van misselijkheid, overgeven en buikpijn.

De diagnose van diabetes type 1 wordt snel gemaakt, omdat de symptomen doorgaans heel uitgesproken zijn. Omwille van de absolute insulinenood wordt een persoon met diabetes type 1 bij diagnose direct opgenomen in het ziekenhuis. In tegenstelling tot diabetes type 1 lopen mensen met type 2 vaak zonder het te weten al jarenlang rond met de aandoening. 

Medicatie en levensstijl als behandeling bij diabetes

Bij beide types focussen we op één ding: de suikerspiegel in balans houden en zo de schadelijke gevolgen vermijden van een te hoge bloedsuikerspiegel. Voor iemand met diabetes type 1 betekent dat dus onvermijdelijk het toedienen van insuline, omdat het lichaam dit zelf niet aanmaakt.

Voor type 2 zijn er nog behandelingen mogelijk vooraleer het tot insuline of orale medicatie toedienen komt. Een aanpassing van levensstijl kan voldoende zijn om diabetes type 2 te beheersen en zelfs om te keren.

Test jezelf

Door personen met een (ongekend) risico op diabetes type 2 op te sporen en te ondersteunen om dit risico aan te pakken kunnen verwikkelingen voorkomen worden. Daarom zet de Diabetes Liga vzw, met de steun van de Vlaamse overheid, reeds jaren in op vroegtijdige opsporing en preventie van diabetes type 2 via het project HALT2Diabetes.

Hierbij worden personen met een verhoogd risico op diabetes type 2 en hart- en vaatziekten, opgespoord én begeleid naar een gezonde leefstijl om dit risico aan te pakken. De eerste stap bestaat uit het breed verspreiden en afnemen van een wetenschappelijk onderbouwde vragenlijst bij 45-plussers: www.gezondheidskompas.be . Wordt er via deze vragenlijst een hoog risico op diabetes type 2 vastgesteld , dan worden deze personen doorverwezen naar de huisarts voor verdere onderzoeken. Op basis van de resultaten kan de persoon dan deelnemen aan preventieve leefstijlbegeleiding om diabetes type 2 verder te voorkomen (gratis groepssessies gezonde voeding op verwijzing, bewegen op verwijzing, rookstopbegeleiding) of wordt de relevante behandeling (vroegtijdig) opgestart.

Meer info: www.HALT2Diabetes.be en www.gezondheidskompas.be

Heb je vragen na dit artikel?

Stel ze dan zeker aan je arts, lees verder op www.diabetes.be of contacteer de Diabetes Liga Infolijn via infolijn@diabetes.be of  0800 96 333

Bronnen